Resim: Shutterstock
2022 yılında araştırmacı gazetecilik hakkında bir dizi kayda değer kitap çıktı. Gizli görevlerden, yolsuzluk araştırmalarına, küresel göçün temellerini araştırmaktan, tehlikeli COVID-19 sözleşmelerine ve Nobel ödüllü Maria Ressa’nın bir kitabına kadar gazetecilik için önemli kaynaklar bunlar.
Bu yıla ait kitapların ilk baskılarına yer vermiştik ancak 2022’de yayınlanacak en son kitapları da derledik.
GIJN’nin küresel ekibinin tavsiyelerinden oluşan liste, kıtaları ve konuları kapsıyor. Ödüllü araştırmacı gazeteciler ve onlar hakkında yazılan başlıklar ve Meksikalı muhabir Regina Martínez’in trajik ölümünü ayrıntılarıyla anlatan bir kitap da var.
In The Mouth Of The Wolf: Bir Cinayet, Bir Örtbas ve Basını Susturmanın Gerçek Bedeli Katherine Corcoran
Image: Screenshot, Bloomsbury Publishing
Meksikalı araştırmacı muhabir Regina Martínez, 2012’de banyoda boğularak öldürüldüğünde, yolsuzluk ve uyuşturucu çeteleriyle ilgili haberleriyle adından söz ettirmişti. Ölümü, gazeteciler için en tehlikeli ülkelerden biri olmaya devam eden bir ülkede işlerin ne kadar kötü olduğunun bir işaretiydi. Bu kitapta, eski Associated Press Meksika büro şefi Katherine Corcoran, Martínez’e ne olduğunu ve ölümünün Meksika’daki sivil toplum için ne anlama geldiğini araştırırken, gazetecilere yönelik saldırıların bir demokrasiyi nasıl etkileyebileceğini araştırıyor. Meksika’daki düşmanca basın özgürlüğü ortamı ile eski Başkan Donald Trump yönetimindeki ABD’deki ortam arasında paralellikler kurarak şöyle yazıyor: “Gerçeğin olmadığı bir toplum, yaşamak için korkutucu bir yerdir.” Foreign Policy dergisi, kitabın “cesur Meksika gazeteciliğinin büyüleyici bir anlatımı ve Meksika devletinin lanet olası iddianamesi” olduğunu söylerken, The New York Times Book Review kitabı “ürkütücü ve incelikli … kimsenin ne yapacağını bilmediği bir ulusun portresi” olarak nitelendirdi. İnanmak ya da kime güvenmek.”
Money Men: Sıcak Bir Başlangıç, Milyar Dolarlık Bir Dolandırıcılık, Gerçeğin Kavgası
Dan McCrum
Resim: Screenshot, Penguin Publishing
Etki söz konusu olduğunda, Financial Times’tan Dan McCrum’un oldukça iyi bir şöhret iddiası var: Onun yazı dizisi Almanya’nın en ünlü ve dolandırıcı şirketlerinden biri olan Wirecard’ın çökmesine yol açtı. Kolay değildi: McCrum yasal işlemle tehdit edildi ve fiziksel gözetim ve çevrim içi tacizle karşı karşıya kaldı. Sonunda, tespit edilmekten kaçınmak için kullan-at telefonlara ve sığınak odalarından haber yapmak için başvuru da bulundu. Kulağa suç filmi gibi gelen bir gazetecilik hikayesi ve gerçekten de Netflix film haklarını Eylül’de satın aldı “Skandal! Wirecard’ı Düşürmek” Kitabın bu yılın başlarında piyasaya sürüleceğini duyuran McCrum şunları yazdı: “Hayatımın son yedi yılı vahşiydi, tuhaflıklarla, casuslarla, tuhaf keşiflerle, hafiyeliklerle, akşamdan kalmalarla, beceriksiz suçlularla, çılgın entrikalarla, Libyalı milislerle ve Rus siniriyle doluydu. Ve hepsi bu kitapta…” The Economist kitabı “okunması gerekli” olarak nitelendirirken, FT’deki meslektaşı, araştırmacı gazeteci Tom Burgis kitabı “küresel ekonominin yeraltı dünyasına gürültülü bir yolculuk” olarak nitelendirdi.
Life in Every Breath: Ester Blenda: Muhabir, Maceracı, Öncü
Çeviri: Fatima Bremmer & Gloria Nneoma Onwuneme
Image: Screenshot, Nordin Agency
Amerikalı pislik avcısı Nellie Bly’nin çağdaşı (tımarhanelerdeki koşullar hakkında haber yapmak için gizli göreve giden), İsveç’in ilk araştırmacı gazetecisi olarak bilinen kadın Ester Blenda Nordström, etrafındaki dünya hakkında ifşaatlar yazmak için çeşitli kimlikler üstlendi. “Unutulmuş bir grubun zorlu çalışma koşullarını eleştirel bir şekilde anlattığı bir çiftlik hizmetçisi kılığında” Sami Yerli topluluğunda göçebe bir öğretmen olarak gizli çalışmaya başlayan Nordström, haberciliğini sıradan insanlara odakladı. Finlandiya iç savaşı sırasında köyleri açlıktan kurtardığı söyleniyor ve pantolon giyen, pipo içen ve işine motosikletiyle giden bir kadın muhabir olarak kişiliği kadar gazeteciliği de statükoya meydan okudu. Şu anda İngilizce çevirisi olan bu kitap, 2017’de İsveç’in en büyük edebiyat ödülü olan Ağustos Ödülü’nü kazandı. Yazar Bremmer, ülkenin en büyük günlük gazetelerinden ikisi olan Aftonbladet ve Expressen’de çalışmış İsveçli bir gazeteci. Bremmer, konusunun başarısının ayrıntılarını vermenin yanı sıra, “İsveç’in en cesur gazetecisinin cesaretini kaybetmesine neden olan şeyi” araştırmak için Nordström’ün özel yazışmalarını ve günlüklerini inceliyor. Bremmer bir görüşmede şunları söylüyor : ‘Gerçekliğin fotoğrafını çekmek’ ve onun hakkında yazmak olarak tanımladığı bir tekniği vardı. Harika bir yazardı; yazıları insanlara bir şeyler hissettirdi.
Bir Diktatöre Karşı Nasıl Ayakta Durulur: Geleceğimiz İçin Mücadele
Maria Ressa
Resim: Screenshot, Penguin Publishing
2021 Nobel Barış Ödülü’nü alırken Maria Ressa, bir gazeteci olarak iki temel görevi olduğunu söyledi: “Size gerçeği getirmek ve hesap verme yetkisini elinde tutmak.” Ressa, eski Başkan Rodrigo Duterte’nin acımasız uyuşturucu karşıtı kampanyasını belgelediği için sürekli hükümet saldırılarına maruz kalan Filipin dijital haber sitesi Rappler’ın kurucu ortağı ve başkanı. Ressa’nın kendisine karşı açılan 10’dan fazla tutuklama emri var. Nobel kabul konuşmasında söylediği gibi, “Ama gazeteciliğim nedeniyle saldırıya uğradıkça daha kararlı hale geldim. Gücün kötüye kullanıldığına dair birinci elden kanıtlarım vardı. Beni ve Rappler’ı korkutmak için yapılan şey bizi yalnızca güçlendirdi. Yayıncılara göre kitabı, “demokrasinin binlerce kesikle nasıl öldüğünü ve çevrim içi olarak özgürlüklerimizi öldüren görünmez bir atom bombasının nasıl patladığını” ayrıntılarıyla anlatıyor.
Dördüncü Kez Boğuluyoruz: Dünyanın En Ölümcül Göç Yoluna Sığınmak
Sally Hayden
Image: Screenshot, Penguin Random House Publishing
İrlandalı araştırmacı gazeteci Sally Hayden, Afrika ve Akdeniz’de sınır ötesi göçü araştırmak için yıllarını harcadı. Bu yıl, “Dördüncü Kez, Boğulduk” un yayınlanmasıyla dünyanın nihayet dikkatini çekmeye başladı. Hayden bu kitapla 2022 Michel Déon Kurgusal Olmayan Ödülü’ne layık görüldü, Baillie Gifford Ödülü için kısa listeye girdi ve siyasi yazı dalında 2022 Orwell Ödülü’nü kazandı. Kitap, kuzeye Avrupa’ya seyahat etmeye çalışanların karşı karşıya olduğu köleleştirme ve kaçakçılıktan cinsel istismar ve hapsedilmeye kadar sayısız riski inceliyor ve STK’ların ve uluslararası siyasi kuruluşların sorumluluklarını nasıl yerine getirmediklerini araştırıyor. Batı dünyasının mültecilere sırtını dönerek bir insan hakları felaketini şiddetlendirdiğini öne sürüyor. Orwell Ödülü başkanı, kitabı “gerçekten zamanımızın bir kitabı” olarak nitelendirdi ve Hayden’in “kaçakçıların, milislerin, BM’nin kontrolü altında sıkışıp kalmış ve bizimle tam bir insan olarak konuşmalarına izin veren” insanların hayatlarını nasıl keşfettiğini, aç, hasta ve genellikle güvenlik arayışlarında mahkum insanları anlatıyor. Çok fazla kayıtsız kalmış bir dünyaya korkunç gerçeği anlatıyor.”
Pandemic, Inc.: Biz Hastayken Zengin Olan Kapitalistlerin ve Hırsızların Peşinde
J. David McSwane
Resim: Screenshot, Simon & Schuster
Koronavirüs pandemisi vurduğunda insanlar sevdiklerini korumak için mücadele etti, hükümetler sınırlarını kapatmak için koştu ve işletmeler hayatta kalmak için mücadele etti. Ama her krizde felaketten çıkar sağlamaya çalışanlar vardır. Kâr amacı gütmeyen ProPublica muhabiri ve Harvard’ın Goldsmith Araştırmacı Gazetecilik Ödülü’nü kazanan J. David McSwane, bu kitap için dikkatini “Amerika’daki en karanlık anlardan birini kullanan tüccarlara, müteahhitlere ve sağlık şirketlerine çeviriyor. ceplerini dolduranlardan, bunların arasında, tek bir yüz maskesi teslim edemeyen multi-milyon dolarlık bir hükümet sözleşmesinin arkasındaki kişi de var. Publishers Weekly, bunu “başıboş kapitalizmin, girişim kültürünün ve hükümet yolsuzluğunun pandeminin en kötü etkilerini nasıl şiddetlendirdiğinin şaşırtıcı bir ifşası” olarak nitelendirdi.
Newsroom Confidential:Mürekkep Lekeli Bir Yaşamdan Dersler (ve Endişeler)
Margaret Sullivan
Resim: Screenshot, Macmillan Publishing
Deneyimli köşe yazarı Margaret Sullivan, günlük haber dünyasından uzaklaşarak son köşe yazısını The Washington Post’ta yazdı. “Haber kaynakları, kampanya haberciliğinin kalbi olan konuşma, miting ve tartışma haberlerini eskisi gibi yapmaya devam edemez” diye yazdı ve Trump başkanlığının ardından ABD’deki seçim haberleri hakkında uyarıda bulundu. “Düşünmeden, canlı yayına daha az, durmaksızın anlamlı bağlam sağlayan haberciliğe daha fazla bel bağlamaları gerekecek.” Siyaseti haber yapmanın yeni yollarını bulamamanın; güveni ve hatta demokrasinin kendisini baltaladığı için gazetecilerin “kendini adamış gerçekleri anlatanlar” olması gerektiği konusunda uyardı.Steve Coll, The New York Times Book Review’da, “Newsroom Confidential” kendi kendini tanımlayan bir anı-bildirgesi, Post, New York Times ve Pulitzer Ödül kurulundaki gazetecilikteki kırk yılıyla ilgili “her şeyi anlatıyor” diye yazdı.
Surveillance State: Çin’in Yeni Bir Sosyal Kontrol Çağı Başlatma Arayışı İçinde
Josh Chin ve Liza Lin
Image: Screenshot, Macmillan Publishing
The Wall Street Journal’dan Josh Chin ve Liza Lin, Çin Komünist Partisinin halkını gözetlemek için dijital teknolojiyi ve verileri nasıl kullandığını derinlemesine inceliyor ve kilit bir soru soruyor: Liderler ve yönettikleri toplumlar arasındaki çizgiyi nerede çizmelidir? dijital ütopya ve dijital polis devleti”? Muhabirler, ABD tarafından yaratılan teknolojinin etnik azınlık gruplarını ve çevrim içi konuşmaları izlemek için Çin tarafından nasıl benimsendiğini ve bunun tersine, ülkenin “havalı teknoloji ütopyalarında” trafiği ve acil durum müdahalelerini izlemek için nasıl iyilik için kullanıldığını ayrıntılarıyla anlatıyor. Bazı ayrıntılar endişe verici örneğin Sincan’da uygulanan biyometrik izlemenin ölçeği ve o bölgede halkını gözetlemek ve onlara baskı yapmak için konuşlandırılmış “örümcek ağı dijital sensörler” var. Yazarlar, “Çinli liderler, geçmişin totaliter tekniklerini yeniden canlandırdı ve dini bir azınlığı ortadan kaldırmak değil, onu yeniden yapılandırmak için onları fütüristik teknolojilerle harmanladılar” diye yazıyor. Bir Bloomberg eleştirmeni, muhabirlerin “tüyler ürpertici materyali büyük kişisel risk alarak” nasıl topladığını övdü ve bunu “sadece bize Çin hakkında söyledikleri nedeniyle değil, aynı zamanda bize dünyanın geri kalanı hakkında söyledikleri nedeniyle de temel okuma” olarak nitelendirdi. ”
Çok Kötü İnsanlar: Dünyanın Yolsuzluk Ağına Karşı Mücadelenin Gizli Hikayesi
Patrick Alley
Image: Screenshot, Global Witness
1990’ların başında Londra’da bir grup arkadaş tarafından kurulduğundan beri Global Witness, suçluların ve yolsuzların başına bela olan bir isim kazandı. Ekip, yasa dışı kereste ticaretinden kanlı elmaslara kadar yıllarca yolsuzluğu, çevresel suçları ve bazı vicdansız kişileri son derece zengin yapmak için kullanılan çalınan kârları araştırmak için harcadı. Kuruculardan biri ve örgütün şu anda yönetici direktörü olan Alley, kitabının Global Witness’ın tarihi olmadığını, bunun yerine “süper suçların bir kataloğu” olduğunu söylüyor. Maskelerini düşürdükleri bazı “kötüleri” “kampanyalarımızın yaptığı kadar” üzeceğini umduğunu söyledi .” The New Voice dergisindeki bir inceleme kitabı “uluslararası soruşturma çalışmaları için bir tür ders kitabı: Kilburn’deki [Londra] casus dükkanlarından sahte kartvizitlerin basımına ve sınır ötesi nakit kaçakçılığına kadar” şekilde nitelendirdi.
Ek kaynaklar
Kurgusal Olmayan Bir Kitap Yazmak? İşte Pulitzer Ödüllü Çok Satan Yazardan Tavsiyeler
Bellingcat Olmak: Eliot Higgins’in Yeni Kitabından Bir Alıntı
Kaynaklar: Araştırma Kitapları ve Filmleri Rehberi
Laura Dixon , Kolombiya’da dört yıl muhabirlik yaptıktan ve Paris ve Austin, Teksas’ta serbest çalıştıktan sonra GIJN’ye yardımcı editör olarak katıldı. Kolombiya’nın FARC gerillalarıyla çatışması ve Venezüella göç krizi üzerine çalışması The Times, The Washington Post ve The Atlantic’de yayınlandı. İngiltere’de yaşıyor.