Resim: Shutterstock

“Geçen kış yemin ederim ısınmak için kıyafetlerimizi yaktık.” Saddam Hüseyin el-Gasi‘nin sesi, yaşadığı Halep’in dışındaki çadır köyün bir görüntüsünü kesiyor. 360º’lik bir video olarak izleyici, Suriye’de yerinden edilmiş 6,7 milyon kişinin yaşadığı Jop Kass’ın kanvas sokaklarını keşfetmek için bir akıllı telefonu çevirerek gördüklerini değiştirebilir. Hikaye, ödüllü fotoğrafçı Khalil Ashawi‘nin ortak kurduğu bağımsız bir medya ajansı olan Frontline in Focus‘un çatışma bölgelerinden hikaye anlatımını nasıl denediğinin sadece bir örneği.

Ashawi, 2013 yılında Reuters dahil olmak üzere haber kaynakları ve ajanslar için  Suriye’den haber yapmaya başladı. Beş yıl sonra çalışmalarını sergilemek için bir Facebook sayfası açtı, ardından daha geniş bir hikaye yelpazesi oluşturmak için meslektaşlarıyla Frontline in Focus’u başlattı. Bugün Frontline in Focus, Suriye’den videolar, foto muhabirliği odağında haberler, içerikler geliştiriyor. Hollandalı yayıncı NOS ve İsviçreli outlet SRF gibi medya müşterileri için sanal gerçeklik (VR) ve artırılmış gerçeklik (AR) kullanarak haber hazırlıyor.

Ajans Suriye’deki yerel gazetecilerle birlikte çalışıyor (ve eğitimlerine yardımcı oluyor). Suriye ve İsviçre’den Frontline’ın kurucu ortağı Ashawi ve içerik geliştiricisi Hail Khalaf, çatışma ve krizle ilgili insan hikayelerini anlatmak için nasıl yöntemler kullandıklarını anlattı.

Laura Oliver: Haberciliğiniz ağırlıklı olarak Suriye’ye odaklanıyor ancak Yemen’deki ortaklarla çalışıyorsunuz ve Libya‘dan da hikayeler ürettiniz.  Frontline in Focus hangi hikayeleri anlatıyor?

Khalil Ashawi: Suriye’deki savaşın başlangıcından 2017-18’e kadar tüm haberler [kuruluşlar] çatışma ve bunun sahada nasıl gittiği üzerineydi. Haberlerin çoğu, evlerinden kaçan insanlara ne olduğundan bahsetmiyordu. Askeri açıdan bazı hikayeleri ele alıyoruz ancak insanları ilgilendiren hikayelere odaklanıyoruz. Son iki yılda, anlatacak bir şeyi olan belirli bir kişiye odaklandık çünkü medya da bu tür [karakter odaklı] hikayeler istiyor.

Hail Khalaf: Savaşın başında çatışma içinde bir hareketlilik vardı ve haber ajansları bu haberlerle ilgileniyordu. Şimdi 11 yıl oldu ve bu uzun süreli bir kriz. 10 yıldır çadırlarda yaşayan insanlar var. Genellikle ihmal edilen insani tarafa odaklanmaya çalışıyoruz. Bu, başıboş hayvanlar için bir kedi barınağı kuran adam hakkındaki hikayemizi ve evini cephede olduğu için kamptan görebilen ama oraya gidemeyen adamın haberini kapsıyor mesela. Savaş sadece bir kavga ve çatışma değildir.

Halk, çatışmanın başında yurttaş gazeteci kavramını sevdi. Ajanslar ve elçilikler insanlara fotoğraf çekmeleri ve göndermeleri için ekipman verdi. Ancak, dış dünyanın Suriye’de neler olup bittiğini görebileceği tek kaynak bu olmasına rağmen, kimse onlara eğitim vermedi. Bazıları için işe yaradı ancak ilgiye ve akıl hocalığına ihtiyaç duyan başkaları da var. Kendilerini gazeteci olarak gören ancak bazen bu mesleki eğitime ihtiyaç duyan insanlar için kapasite oluşturmalıyız.

LO: VR ve AR hikaye anlatımı bu hikayeleri anlatmaya nasıl yardımcı oluyor?

KA: VR ve AR teknolojisi kullanılarak medya hikayelerinin üretimi, medya üretiminde izleyicilerin geleneksel haber hikayeleri gösteriminden çıkıp deneyime kapılmalarına yardımcı olan yeni ve devrim niteliğinde bir yaklaşım. Kendinizi bir çatışma bölgesinde yıkılmış bir sokakta yürürken hayal ettiniz mi? Bu sunduğumuz bir şey.

HK: Bir VR veya AR hikayesinde normal bir videodan çok daha fazlasını gösterebilirsiniz. İzleyici çok daha fazlasını deneyimliyor ve kendini  olan bitenin yerine koyuyor. AR akıllara durgunluk veren bir teknoloji: Mutfağınızda veya oturma odanızda bir kişinin size ailesinin kimyasal bir saldırıda nasıl öldüğünün hikayesini anlatmasını sağlayabilirsiniz.

KA: Gazetecilerin canlı çeviri ile kamptaki herkesle konuşabildiği bir Suriyeli mülteci kampının hikayesini anlatmak için bir VR canlı akışı oluşturduk. Ayrıca bu canlı yayını kullanarak Hollanda TV’si için bir hikaye hazırladık. Şu anda çatışma ve savaş bölgelerindeki çocuk hikayelerine odaklanan AR projesini geliştirmek için çalışıyoruz. Projenin AR teknolojisini kullanarak 30’dan haber üretmesi bekleniyor.

LO: Hangi ekipman gerekli?

HK: Ekipman ve düzenleme pahalı: 360º kameralar 800$’a mal oluyor ve buna mikrofonlar ve kablolar dahil değil. 8K kameraların maliyeti 4.500 dolardır, bu nedenle bir yapımcıyla ortak olmaya çalışıyoruz. Hikayeler ayrıca uzun zaman alabilir ve çok fazla kaynak gerektirebilir. VR canlı yayını için canlı çeviri sağlamak üzere görüşmede beş kişi vardı.

KA: VR ve AR için düzenleme yapmak zor. AR için görüntülemek istediğiniz nesneyi taramak üzere bir tarayıcıya ihtiyacınız var. Nesneler, özellikle insan veya hayvan gibi hareketli nesneler için genellikle biçimsel kusurlarla ortaya çıkar. Daha sonra bunları işleme yazılımına aktarıyoruz ve mümkün olan en iyi şekli elde edene kadar azar azar işleriz. Daha sonra nesnenin boyutunu küçültüyoruz çünkü nesneler İnternet bağlantısı zayıfsa çevrim içi olarak görüntülenemeyecek kadar büyük boyutlarda çıkıyor. Son aşama AR modellerini görüntülemek için özel olarak tasarlanmış yazılım uygulamalarını ve ekran arayüzlerini kullanarak bu nesneleri basın için hazır hale getirmek.

Suriye’deki bir başka sorun da İnternet: Evlerin ve işyerlerinin dışında İnternet bağlantımız yok dolayısıyla bizimle birlikte hareket eden uydu internetimiz var.

LO: Muhabirler, izleyiciler ve haber merkezleri için zorluklar neler?

KA: Suriye’den bildirdiğimiz için güvenlik bir endişe kaynağı. Personelimize kask, kurşun geçirmez yelek ve güvenlik eğitimi veriyoruz. Muhabirlerimizin nerede olduğunu takip etmek için 360º canlı yayın kullanıyoruz. Bağlantı kesilirse sorun olabilir.

HK: Güvenlik açısından birini bir yere göndermeden önce her zaman kapsamlı bir değerlendirme yaparız. Ayrıca yurttaş gazetecilerin toplumla genellikle iyi bağlantıları olsa da topluluğa bu fotoğrafları neden çektiğinizi açıklamanız gerekir.

KA: Teknolojik olarak gelişmiş ülkeler, yüksek hızları ve mükemmel İnternet altyapıları ve çeşitli VR başlıklarının mevcudiyeti ile bu tür hikayeleri izlemekte zorluk çekmiyorlar. Teknolojinin ve İnternet bağlantılarının daha zayıf olduğu ülkelerdeki izleyiciler, cep telefonlarını kullanarak hikayeleri izleyebilir. Ayrıca, İnternet bağlantısı ne kadar zayıf olursa olsun, hikayelerimizi herkes için erişilebilir kılmak için hikayelerimizin boyutunu küçültmeye çalışıyoruz.

HK: Bu teknolojiler geleceğin mürekkebi. Hoşumuza gitse de gitmese de olacak ve biz bunu seviyoruz. Oyunda bir adım önde olmak güzel.

Bu gönderi ilk olarak Reuters Enstitüsü tarafından yayınlandı ve burada izin alınarak yeniden yer verildi.

Ek kaynaklar

Bunu Nasıl Yaptılar: ABD-Meksika Duvarı Üzerine Mega İş birliği 

Mobil Cihazda 9 Görsel Hikaye Anlatma Türü

Yeni Araçlar Sanal Gerçekliği Gazetecilere Açıyor

Laura Oliver, Birleşik Krallık’ta yaşayan serbest bir gazetecidir. Oxford Üniversitesi’ndeki Reuters Gazetecilik Çalışmaları Enstitüsü’nde ve daha önce Guardian ve BBC için yazmıştı. Serbest gazeteciler için küresel bir Slack topluluğu olan Serbest Gazeteciler Derneği‘nin kurucu ortağıdır.