Fotoğraf: Unsplash
Genç bir gazeteci olarak araştırmalar üzerinde çalışmak kolay değil. Bununla birlikte, üniversite temelli araştırmacı gazetecilik yükselişte ve dünya çapında giderek artan sayıda öğrenci, akademik çalışmalarının yanı sıra etkili, çarpıcı hikayeler üretiyor. Üniversite haber siteleri, öğrencilere endüstride dişlileri açmaları için ideal bir fırsat sunar ve kampüsler, önemli ipuçları arayanlar için verimli alanlardır.
Üniversite temelli araştırmacı gazetecilik merkezleri, neredeyse tüm ABD gazetecilik okulları ve Norveç’teki Bergen Üniversitesi, Kanada’daki British Columbia Üniversitesi ve Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi dahil olmak üzere Batı’daki kampüslerde ortaya çıktı. (ABD kampüs tabanlı araştırmacı gazeteciliğin derinliğine bir göz atmak için, Araştırmacı Gazeteciler ve Editörler tarafından her yıl verilen öğrenci ödüllerine göz atın).
Bununla birlikte, bir medya kuruluşunun çok önemli desteği olmadan, öğrenciler bir dizi zorlukla karşılaşabilirler. Bir soruşturmanın konusu üniversite olduğunda, özellikle odak noktası genellikle bürokratik bir akademik sistemin başarısızlıkları olduğunda, ek bir karmaşıklık katmanı vardır.
Dahası, kurumları tarafından desteklenen çok sayıda öğrenci muhabiri örneği varken, görünürdeki hayırseverlerin doğrudan muhalefeti olmasa da işbirliği eksikliğiyle karşı karşıya kalan pek çok kişi var.
İyi finanse edilmiş ve editoryal olarak bağımsız öğrenci ödevleri dünyanın bazı bölgelerinde norm olabilir, ancak başka yerlerde finansman sorunları, sansür, haberlerine olan inanç eksikliği ve bazı aşırı durumlarda şiddetli fiziksel saldırılarla karşı karşıya kalan birçok kişi var.
Örneğin Rusya’da, Moskova’daki öğrenci gazeteciler, toplanma özgürlüğünü destekleyen çalışmaları nedeniyle iki yıl “düzeltici çalışma” cezasına çarptırıldı. Ve Çin’de, önde gelen bir öğrenci muhabiri kısa süre önce yasal yardıma erişimi olmayan gizli bir “kara hapishanede” gözaltına alındı.
Öğrenci gazetecilerin karşılaştığı baskıları öğrenmek için GIJN, dünyanın dört bir yanından mevcut ve eski öğrenci muhabirleriyle deneyimleri hakkında konuştu. Afrika’da başladık, öğrenci haberciliğinin gazeteciliğin gelişiminin önemli bir ayağı haline gelmesine rağmen, dahil olan kişiler yaygın baskı ve ayrımcılığı tanımlıyor.
Kişisel Güvenliğe Yönelik Tehditler ve Araç Eksikliği
Nondu Lehutso. Fotoğraf: Lehutso’nın izniyle kullanılmakadır
Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi’nde eski bir öğrenci araştırmacı muhabir olan Nondu Lehutso, “sorunları gerçekten derinlemesine araştırmak ve insanlara bilinçli kararlar vermek için gereken anlayışı sağlamak” için araştırmacı gazeteciliğe başladığını beliriyor.
Hem okul notları hem de kişisel güvenlik için tehlike oluşturduğundan, araştırmacı gazeteciliğin bir öğrenci olarak daha zor olduğuna inanıyor.
“Öğrenci olarak araştırmacı gazeteciliğe girişmek çok zor çünkü hala gençsiniz ve hala gazetecilik alanında ilerliyorsunuz” diye açıklıyor. “Sağlığınızı ve güvenliğinizi düşünmelisiniz.”
Lehutso, bir şeyler ters gittiğinde sevdiklerinizi korumanın ek bir baskısı olduğunu da ekliyor.
“Bence zorluk, bir hikayenin gerçekten ele alınmaya değer olup olmadığını ve bir öğrenci olarak sizin onun yanında durup durup sevdiklerinizi güvenliklerini tehlikeye atabilirse koruyup koruyamayacağınızı nasıl ölçeceğinizi öğrenmektir.”
Örneğin, geçen yılın Mart ayında Lehutso, öğrenci protestolarını bildirirken Güney Afrika polisi tarafından kendisine ateş edildiğini söyledi. “Kendimi aktif olarak gazeteci olarak tanımlamama rağmen protestonun bir parçası olarak gösterildim” diyor. Polisin ihmali ve sorumsuzluğu nedeniyle iki kez vuruldum” dedi.
Reagan Kiyimba. Fotoğraf: Kiyimba’nın izniyle kullanılmakadır
Uganda’nın Makerere Üniversitesi’nden serbest çalışan bir araştırmacı muhabir ve teyitçi olan Reagan Kiyimba, ana akım haber odalarına bağlılığın olmamasının öğrenciler için zorlayıcı olduğunu söylüyor.
“Profesyonel bir gazeteci olarak sizi tanımlayan bir kimliğiniz olmadığı için insanlar size bilgi vermekten korkuyor ve güvenilirliğinize güvenmiyorlar” diye belirtiyor. “Özel röportajlar için rezervasyon yaptırıyorsunuz ancak insanlar sizi bilgileri halka sunamayacak biri olarak görüyor.”
Kıyimba, öğrenci gazetecilerin her zaman ihtiyaç duydukları kaynaklara sahip olmadıklarını da söylüyor.
“Bazen araştırmacı gazeteciler olarak etkin bir şekilde çalışmak için gereken araçlardan yoksun oluyoruz” diyor. “Öğrenciler, bir konuyu araştırmalarına yardımcı olacak araçlara erişemedikleri için pes edebilir ve bu da öğrenci gazetecilerin sahadan düşmesine neden olabilir.”
Bu arada, serbest gazeteci ve Nijerya Ulusal Kampüs Gazetecileri Birliği‘nin bölge koordinatörü Abiodun Jamiu, kampüs sağlık kliniğinin üzücü durumu hakkında gizli bir araştırma haberi yazdığı için üniversite yönetiminin baskısıyla karşılaştığını iddia ediyor.
Abiodun Jamiu.
Öğrenci araştırmacı gazetecilik dalgasının amansız olduğuna ve üniversitelerin genç muhabirlere yönelik yaklaşımlarını değiştirmesi gerektiğine inanıyor.
“Kurumlar, öğrencilerin bilinçli kararların alınmasını sağlamak için bir ihtiyaç olduğunu anlamalıdır” dedi. “Olanlar hakkında geri bildirim sağlamak için öğrenci araştırma raporları kaçınılmazdır – üniversitenin harekete geçmesi için geri bildirim.”
Jamiu, “Üniversiteler, öğrenci gazetecilerin gazeteciliğin temel ilkelerine bağlı kalmak zorunda olduğunu anlamalı” diye vurguluyor.
Doğru Finansman Modelini Bulma
Birleşik Krallık’ta The Sunday Times‘ın haber muhabiri olan Katie Tarrant, birkaç yıl önce Warwick Üniversitesi’nin öğrenci gazetesi The Boar‘da haber editörüydü. Sızdırılan bir sohbetin üniversiteden erkek öğrencilerin kadın akranlarına cinsel tacizde bulunmayı tartıştığını ortaya çıkardığı “grup sohbeti skandalını” araştırdı.
Katie Tarrant. Fotoğraf Tarrant’ın izniyle kullanılmaktadır.
Tarrant, “Genel yayın yönetmeni, 13 erkekle bir grup sohbetinden haberdar oldu ve birinci sınıf öğrencilerine ve tanıdıkları kadınlara tecavüz edeceklerini söyleyen mesajlar paylaşıyorlardı” diye açıklıyor. “Irkçılık, cinsiyetçilik, homofobi adını siz koyun, sohbette bu türden mesajlar paylaşıyorlardı ve yaklaşık 100 ekran görüntüsü aldık.”
Tarrant, soruşturma ilerledikçe ve profesyonel bir medya kuruluşunun ve onunla birlikte gelen hukuk ekibinin desteği olmadan The Boar’daki gazetecilerin bir dizi zorlukla karşılaştığını söylüyor.
“Bizim için oldukça korkutucuydu. Bunlar üniversiteye ve olaya karışan adamlara yönelik ciddi iddialardı ve bizi dava etmekten çekinmeyecek avukatlar olduğu söylendi” diye açıklıyor. “Her şeyi gözden geçireceğimiz bir avukatımız vardı ama ayda 50 sterlin (60 ABD Doları) ödeyeceğimiz biriydi. Gerçekten deneyimli ve çok yardımcı oldu ama bu e-postaları üniversiteye göndermek ve üniversitenin bir parçası olmak korkutucuydu.”
Üniversite suistimallerini içeren araşırmalar üzerinde çalışan diğer birçok öğrenci gazeteci gibi o da gazetedeki çalışmasının niteliklerine bir tehdit oluşturabileceğinden endişeliydi.
“Muhtemelen paranoyak geliyor” diyor Tarrant, “ama birkaç kez şöyle düşündüm: Bunun notlarımı gerçekten etkilemesinin herhangi bir yolu var mı üniversiteye gerçek anlamda itibar zararı veren biri olmak ve perde arkasında özellikle şeffaf olmadıklarını görünce bunu daha iyi anlıyorsunuz. ”
Pek çok ticari medya sitesinin karşı karşıya olduğu ikilemi yansıtan bir diğer karmaşık konu, The Boar’ın yerel topluluktan gelen reklamlara ve sponsorluklara dayanmasıydı; bu da onu her zaman kötü bir şekilde boyayan soruşturmaları kucaklamayabilir.
Tarrant, “Birçok öğrencinin yaşadığı bir kasaba olan Leamington Spa’daki kiralama acentelerinden biri tarafından sponsor olduk ve bunun her zaman tartışmalı olduğunu düşündüm” diye hatırlıyor. “Leamington’da konut üzerine bir belgesel çektim ve daha sonra o sponsor reklamlarını çekti. Bize yılda yaklaşık 2.000 sterlin veriyorlardı, bu temelde bir öğrenci gazetesini yayınlamak için ihtiyacınız olan şey – bununla yaklaşık dört gazete yazdırabilirsiniz.”
“[Öğrenciler] gazetedeki iş ekibi bana karşı çok sertti” diye hatırlıyor. “Dediler ki: ‘Bunu yazdırmak istediğinizden emin misiniz? Çünkü muhtemelen bu reklamı kaybedeceğiz ve sonra tüm bu diğer hikayeleri basma yeteneğinizi kaybedeceksiniz.”
Üniversitenin Öğrenci Birliği (SU) da gazetenin cüzdanı üzerinde güce sahipti.
Tarrant, “Reklamlarla ilgili bir çöplüğümüz olduğu için esasen SU’ya borçlu olan bir yayındık, bu nedenle yayın olarak paramız yoktu” diyor. “SU, gerçekten bir sorun olmaya başlamadan ve biz daha fazla baskı yapamayacak hale gelmeden önce ne kadar borca girebileceğimize karar verebilirdi, bu yüzden onlarla iyi bir ilişkiniz olması gerekiyordu. Finansmanınız hesaba katmak isteyebileceğiniz bir yere bağlı olduğunda bir çıkar çatışması olduğunu söyleyebilirim.”
Yine de Tarrant, SÜ gibi komşu bir kurumdan fon desteği almanın öğrenci raporlamasını finanse etmenin en etkili yolu olduğuna inanıyor.
“Bu en kolay finansman modeli değil ancak SU’dan editoryal bağımsızlığınız olduğu sürece muhtemelen en iyisi olduğunu düşünüyorum” diyor. “Grup sohbeti araştırmamız, üniversitenin cinsel saldırı prosedürlerini değiştirmesine yol açtı ve diğer birçok Birleşik Krallık üniversitesi de aynı şeyi yaptı. Bu fon olmadan bunun asla ortaya çıkmaması mümkün.”
Yetkililerden Düşük Ücret ve Tehditler
Rishav Raj Singh. Fotoğraf Singh’ın izniyle yayımlanmaktadır
Rishav Raj Singh, Hindistan Madhya Pradesh’te öğrenci ve serbest muhabir. Üniversitedeyken araştırmaları yayınlamanın onları tehlikeye atabilmesine rağmen, serbest çalışan öğrencilerin bölgedeki profesyonel medya kuruluşları tarafından düzenli olarak istismar edildiğini söylüyor.
“Madhya Pradesh’te gazeteci olmak sizi zaten hedef alınma riskine sokar” diye açıklıyor. Bu yılın Nisan ayında, bir gazetecinin bir protestoyu izledikten sonra Madhya Pradesh polis karakolunda saldırıya uğradığı ve kıyafetlerini çıkarmaya zorlandığı iddia edildi.
Singh, “Öğrenci bir gazeteci olduğunuzda, kariyeriniz daha yeni başladığı için daha da savunmasızsınız” diye ekliyor.
Öğrenci gazetecilerin kapsamlı araştırma ve finansal yatırım gerektiren hikayeleri yayınlarken finansman sorunlarıyla karşı karşıya kaldıklarını, çünkü kuruluşların maliyeti nadiren karşıladıklarını söylüyor.
“Konumu ziyaret etmek ve hikayeyi ayrıntılı olarak hazırlamak için harcadığımız zaman ve parayı dikkate almıyorlar” diye açıklıyor. “Üniversite öğrencileri için belirlenmiş bir oranları var ve bu 25 dolardan az. Burada bir serbest çalışan için normal oran, hikayeye ve yayına bağlı olarak 75 ila 140 dolar arasındadır. Özellikle freelance çalışırken medya kuruluşları, bizden aldıkları hikayenin kalitesine rağmen, kariyerimizin başlangıcında bize bir platform vererek iyilik yapıyormuş gibi davranıyorlar.”
Bazı hikayelerin ardından Hintli siyasi şahsiyetler ve yerel polis gücü tarafından da tehdit edildiğini iddia ediyor. Madhya Pradesh’te polis tarafından vahşice dövülen bir avukatla ilgili bir makale, polisin Singh’in izini sürmesine neden oldu.
“Bu konuyu ilk vurgulayan bendim, kurban üniversitemden bir tanıdıktı” diyor. “Polis bağlantımın izini sürdü ve beni tehdit etti, hikayeyi kaldırmamı, aksi takdirde beni asılsız suçlamalarla suçlayacaklarını söyledi. Bir öğrenci olarak bu başıma gelse, diplomamı bitirmemde bile sorunlarla karşılaşırım.”
Bilgiye Erişim Üzerindeki Hukuki Savaşlar
2016 yılında Kentucky Üniversitesi yayından gelen açık kayıt talebine yanıt olarak kendi öğrenci gazetesi Kentucky Kernel‘e dava açtı. Bir profesöre, bir öğrenciyle cinsel taciz suçlamalarının ardından üniversiteyi sessizce terk etmesi için para verildiğine dair bir ipucu ulaşmıştı.
Gazetenin eski genel yayın yönetmeni Will Wright, “Açık bir kayıt talebiyle haberin bazı ayrıntılarını doğruladık ancak nihayetinde üniversite davayla ilgili diğer soruşturma belgelerini teslim etmeyi reddetti” diyor. Charlotte Observer‘da siyaset muhabiri.
“Üniversite reddettiği için Kentucky Başsavcısına başvuruda bulunduk” diye açıklıyor. “Ofisi, üniversitenin onları teslim etmesi gerektiği konusunda hemfikirdi. Yine de reddettiler ve mahkemeye başvurmak için bize dava açtılar.”
Will Wright. Resim: Wright’ın izniyle yayımlanmaktadır
Davayla bağlantılı gizli bir kaynak, kayıtları 2016 yılında Kernel ile paylaştı ve bu, profesöre yönelik suçlamalarla ilgili haberlerine devam etmelerini sağladı.
Wright, “Bütün bunlar başladıktan sonra belgeleri oldukça hızlı bir şekilde alternatif bir kaynaktan aldık” diye açıklıyor. “Mahkeme davası her şeyden çok ilke ve emsal teşkil etmeye başladı.”
Gazetenin kendisi mali sonuçlar riski altındayken, davada isimlerinin geçmemesi, diğer öğrencilerin anlaşmazlığa devam etmesine izin veren bireylerden yararlandı.
Wright, “Her şey başladıktan kısa bir süre sonra mezun oldum” diye açıklıyor. “Bütün bunlar hakkında harika olduğunu düşündüğüm tek şey, her yıl öğrenci gazetecilerin bu davanın sorumluluğunu üstlenmesiydi. Birçok insanın rol oynadığı uzun vadeli bir projeydi.”
Mart 2021’de, altı yıllık bir hukuk mücadelesinden sonra, Kentucky Yüksek Mahkemesi Kernel lehinde karar verdi.
Wright, “Haklı olduğumuzdan şüphemiz yoktu ya da en azından ben böyle düşünüyorum” diyor. “Duygusal olarak önemli bir şey yapıyormuşuz gibi hissettim ve hala yaptığımıza inanıyorum.”
Wright, deneyimin üzerine düşünerek aynı durumdaki diğer öğrencileri ısrarcı olmaya teşvik edeceğini söylüyor.
“Doğru destek sistemine sahipseniz açık rekor savaşlarını olabildiğince uzağa götürün” diyor. Göz korkutucu olabilir ancak üniversiteler ve hükümetler dürüst olmalı ve bunun gerçekleşmesinde önemli bir rol oynayabilirsiniz.”
Öğrenci Araştırmacı Gaeteciliğinin Geleceği
Öğrenci gazetecilerin karşılaştığı tüm zorluklara rağmen genç muhabirler kampüste gerçeği ortaya çıkarmaya ve daha uzaklardan gelen hikayeleri ortaya çıkarmaya kararlıdır. Bu sorunlarla doğrudan yüzleşmek, gazetecilerin profesyonel haber odalarında sıklıkla ortaya çıkan engeller hakkında bilgi sahibi olarak sektöre girmelerine de olanak tanır.
Londra Üniversitesi City’de araştırmacı gazetecilik alanında yüksek lisans programını yöneten Richard Danbury, bir öğrenci olarak araştırmalar üzerinde çalışmanın bir muhabir olarak gelişmek için çok önemli olduğuna inanıyor.
“Yaklaşık on yıldır araştırmacı gazetecilere eğitim veriyorum” diyor. “Gerçekten, bunu yapmanın tek yolu, öğrencilerin kendi araştırmaları üzerinde çalışmalarını sağlamaktır. Bunlar güvenli ve kontrollü bir şekilde yapılmalıdır çünkü öğrenciler hata yapar. Ama hata yapmadan öğrenemezsiniz.”
Ek kaynaklar
İz Bırakmak: Gelişen Araştırmacı Gazeteciler İçin İpuçları
Ödüllü Muhabirleri Üniversite Öğrencileri ile Eşleştiren İş birliği
Kırgızistan’da Yolsuzluğu İnceleyen Genç Araştırmacı Muhabirler
Emily O’Sullivan, GIJN’de editör asistanıdır. Londra Şehir Üniversitesi’nde okudu. Araştırmacı Gazetecilik alanında yüksek lisans eğitimine başlamadan önce Birmingham merkezli bir medya grubunun editör yardımcısı olarak çalıştı. Bir dizi araştırmacı için araştırmacı olarak çalıştı. BBC’nin Panorama programı da dahil olmak üzere gazetecilik projeleri.
Adedimeji Quayyim Abdul-Hafeez, kültür, medya, hukuk ve teknolojiye ilgi duyan serbest gazeteci ve yaratıcı hikaye anlatıcısıdır. Punocracy’nin yardımcı editörü ve The Film Conversation’ın uzun metrajlı editörüdür.